Ίρια

Ο αρχικός οικισμός των Ιρίων δημιουργήθηκε από Κρήτες πρόσφυγες την εποχή του Καποδίστρια. Όμως,  υπάρχουν ευρήματα που δείχνουν ότι η ευρύτερη περιοχή κατοικείται από τα αρχαία χρόνια.

Η ύπαρξη μιας φρυκτωρίας περίπου του 7ου π.Χ. αι. κοντά στο χωριό και ο εντοπισμός αρχαίου ναυάγιου της μυκηναϊκής εποχής στο ακρωτήριο των Ιρίων μαρτυρούν την ύπαρξη ζωής στην ευρύτερη περιοχή των Ιρίων αρκετά προγενέστερα της κατοίκησης του οικισμού από Κρήτες.

Η προσωρινή διοίκηση της Ελλάδος το 1826 πούλησε την περιοχή των Ιρίων με δημοπρασία. Από τις περιγραφές των χώρων που αποτυπώθηκαν στη δημοπρασία, είναι αρκετά εύκολο να εντοπισθούν τα χωριά αυτά των Ιρίων, αναζητώντας κυρίως τις εκκλησίες που αναφέρονται σ’ αυτά.

Η εκκλησία της Παναγίας είναι σήμερα η μεγαλύτερη αλλά και νεότερη στην κατασκευή εκκλησία της κοινότητας των Ιρίων. Στη θέση που ανεγέρθηκε ο ναός υπήρχε μία μικρότερη και αρκετά παλαιά εκκλησία, την οποία θυμούνται οι παλαιότεροι.

Ερείπια του Πύργου βρίσκουμε σε μικρή απόσταση από την εκκλησία της Παναγίας, στην κορυφή του λόφου. Η τοιχοποιία πάχους 1,10 μ. είναι από ακατέργαστες πέτρες με παχιές στρώσεις κονιάματος, χωρίς καμία τάξη και τούβλα. Σήμερα σώζονται ορισμένα στοιχεία απ’ το αμυντικό σύστημα του πύργου.

Ο ναός του Αγίου Νικολάου, που βρίσκεται  στην είσοδο του χωριού και δίπλα στα ερείπια ενός πύργου, είναι ένας από τους παλαιότερους της Αργολίδας. Δε γνωρίζουμε την ακριβή χρονολογία ανέγερσής του, αλλά σε ένα σημείο στην δυτική πλευρά του ναού και πιο συγκεκριμένα πάνω από την είσοδο, συναντάμε χαραγμένη τη χρονολογία 1381. Η πρώτη βιβλιογραφική αναφορά αναφέρει ότι το 1696  ο ναός ήταν η κεντρική εκκλησία του Νομού. (Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τον Ι.Ν. Αγίου Νικολάου μπορείτε να βρείτε στην ενότητα "Αρχαιολογικοί Χώροι - Σημεία Ενδιαφέροντος")

Άξιο αναφοράς για την ιστορία των Ιρίων αποτελεί το Ναυάγιο του Ακρωτηρίου των Ιρίων. Το 1962, στο βυθό κοντά στο Ακρωτήριο των Ιρίων, στη νότια ακτή της Αργολίδας,εντόπιστηκε ένα ναυαγισμένο φορτίο πήλινων αγγείων, σε απόσταση περίπου 15 μέτρων από τη βραχώδη ακτή και σε βάθος από 12 έως 27 μέτρα. Το φορτίο του αποτελούσαν πήλινα αγγεία. Διατηρήθηκαν 25 από αυτά, που θα αποτελούσαν τον κύριο όγκο του φορτίου που μάλλον προέρχονταν από τρεις περιοχές της Ανατολικής Μεσογείου: πίθοι από την Κύπρο, αμφορείς από την Πελοπόννησο, καθώς και ψευδόστομοι αμφορείς από την Κρήτη, για την αποθήκευση και τη μεταφορά λαδιού και κρασιού.

Ένα από τα σημαντικότερα μνημεία της Αργολικής γης είναι η Ιερά Μονή Αυγού (Aγίου Δημητρίου). Πάνω από την κοιλάδα των Ιρίων και στις βόρειο τμήμα του όρους Αυγό είναι χτισμένη η Μονή Αγίου Δημητρίου Αυγού. Η τοποθεσία της ειναι άμεσα συνυφασμένη με τον ποταμό Ράδο, τον οποίο και διασχίζεις αν θέλεις να φθάσεις στη μονή ξεκινώντας από τα Ίρια. Τόσο για την απόκρημνη τοποθεσία κτίσης τηςΜονής όσο και για το "παράξενο" όνομά της, “Αυγού”, έχουν ειπωθεί πολλές ιστορίες, που οι ντόπιοι, κυρίως Ιριώτες, αναπαρήγαγαν με τα χρόνια.

Πέρα από τις ιστορίες που διασώθηκαν και μεταλλάχτηκαν κατά την πάροδο των αιώνων, δεν υπάρχει καμία βιβλιογραφική αναφορά για το έτος ίδρυσής της. Μόνο από την τοιχοποιία και ειδικότερα από τη κατασκευή του σταυροθολίου του καθολικού με πλίνθους, μπορούμε να συμπεράνουμε ότι μάλλον πρόκειται για οικοδόμημα του 11ου ή 12ου αιώνα.

(Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την ιερά Μονή Αυγού μπορείτε να βρείτε στην ενότητα "Αρχαιολογικοί Χώροι - Σημεία Ενδιαφέροντος")

Τα Θεοφάνεια είναι μία από τις πλέον λαμπρές  εορτές των Ιρίων. Κάθε χρόνο πραγματοποιείται με κάθε λαμπρότητα η τελετή της Κατάδυσης του Τιμίου Σταυρού και ο Αγιασμός των Υδάτων,όπου και συγκεντρώνεται όλος ο κόσμος στο χώρο της Παραλίας Ιρίων. Από νωρίς το πρωί θα ψάλλεται ο Όρθρος και η Θεία Λειτουργία των Θεοφανείων στο Ιερό Ναό του Αγίου Κωνσταντίνου και μετά ο κλήρος και οι πιστοί θα παρακολουθούν την καθιερωμένη Κατάδυση του Τιμίου Σταυρού στην θάλασσα. Μετά το πέρας της ακολουθίας ο Τίμιος Σταυρός περιφέρεται στα Ίρια.

Η γιορτή της Αγκινάρας κάθε χρόνο το Μάιο αποτελεί για τα Ίρια σημείο αναφοράς καθώς η αγκινάρα είναι το κυρίως παραγόμενο προϊόν της κοιλάδας των Ιρίων.  Η γιορτή της αγκινάρας περιλαμβάνει, εκτός της παραδοσιακής μουσικής και των χωρών μέχρι το πρωί, φαγητά τα οποία εμπεριέχουν ως βασικό συστατικό την αγκινάρα. Ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να γευτεί τις αγκινάρες μαγειρεμένες από τους ντόπιους με ποικίλες συνταγές. Η γιορτή λαμβάνει χώρα συνήθως στη μεγάλη πλατεία στο κέντρο του χωριού και οι μυρωδιές που αναδύονται από τις μαγειρεμένες αγκινάρες απλώνονται σε όλο το χωριό.

Κεντρική Πλατεία Ιρίων
(Lat: 37.487462921014846, Long: 23.01119685170113)

Κάντια

Η Κάντια είναι ένα όμορφο παραθαλάσσιο χωριό, το οποίο κατοικήθηκε από Κρήτες (όπως και τα Ίρια) και Αρκάδες. Σύμφωνα με τις αναφορές των κατοίκων η περιοχή χρησιμοποιούνταν ως βοσκότοποι τους καλοκαιρινούς μήνες, αλλά με τα χρόνια οι κάτοικοι κατάλαβαν την αξία της θάλασσας αλλά και της κοιλάδας των Ιρίων και εγκατέλειψαν την κτηνοτροφία.

Στο κέντρο του χωριού σε πείσμα των καιρών στέκεται ερειπωμένο και μισογκρεμισμένο ένα εντυπωσιακό πυργόσπιτο. Ο "Πύργος του Αγά" ήταν κατοικία ενός αγά της περιοχής, για αυτό και αποκαλείται έτσι. Πολύ κοντά στο πυργόσπιτο, στο λόφο της Αγίας Ελεούσας βρίσκονται τα ερείπια της Μυκηναϊκής Ακρόπολης της Κάντια.

Η παραλία της Κάντιας είναι μία από τις πλέον ιδιαίτερες παραλίες του νομού Αργολίδας. προσελκύει παραθεριστές όλων των ηλικιών καθώς διαθέτει και "ύσηχες γωνιές", αλλά και αρκετά "beach bars", που προτιμούνται από επισκέπτες νεαρότερης ηλικίας.